Varen naar Scandinavië – 2023
Dit jaar op 14 mei vertrokken en de reis ging eerst naar Hoorn voor het De Ruiterweekend. Zoals altijd waren dit weer heel gezellige dagen in goed gezelschap!
Onze reis naar het noorden vervolgden wij op 22 mei via het IJsselmeer en bij Lemmer zijn wij het Pr. Margrietkanaal opgevaren en via het Van Starkenborghkanaal en de Eems in Delfzijl afgemeerd. We zijn 2 dagen in Delfzijl blijven liggen om vervolgens met weinig wind en het goede getij boven de Duitse Wadden eilanden naar Nordeney gevaren. De volgende dag vanaf Nordeney en de Duitse Bocht de reis vervolgd naar Cuxhaven. Er stond al een paar weken een noordenwind en dat was heel goed merkbaar bij het begin van de Elbe. Er stonden behoorlijk grote golven van de wind, stroom en zeevaart. We moesten echt laveren om Vesta in het gareel te houden😊 In Cuxhaven hebben we alle boeken die op de grond verspreid lagen weer op zijn plaats teruggezet, buiten de boeken was alles goed vastgezet en stond nog op zijn plaats. We hadden veel buiswater over ons heen gehad en alles plakte van het zoute water, in de haven toch maar “ontzout” met een poetsbeurt.
Op 31 mei het Noord-Oost-Zeekanaal ingevaren (hier varen wel grote zeeschepen, maar daar heb je beslist geen last van) en overnacht in Rendsburg. Daarna via de Kielerbocht afgemeerd in Laboe en de volgende dag via de Oostzee in de jachthaven van Fehmarn afgemeerd waar ruim voldoende ligplaatsen waren. De wind blijft voor ons heel gunstig en daarom besloten om nu door te varen voordat er meer wind komt te staan. Van Fehmarn naar Gedser in Denemarken overgestoken, de volgende dag naar Klintholm op Møn en ook de grote oversteek naar Ystad in Zweden er achteraan.
De oversteek van Denemarken naar Zweden doen wij ruim 8 uur over, maar de stuurautomaat maakt het erg gemakkelijk. Onderweg natuurlijk weer foto’s gemaakt van de krijtrotsen op Møn, het grote windpark op de grens van Denemarken en Duitsland rechts laten liggen en de drukke shipping lane zonder problemen overgestoken.
De wind blijft maar meewerken en omdat wij al 2 x eerder naar Zweden zijn gevaren en zowel Ystad op de heen en terugreizen hebben aangedaan zijn we de volgende dag doorgevaren naar Simrishamn en aansluitend naar Karlskrona. In Karlskrona was het groot feest, in Zweden (ook in Denemarken) is het de gewoonte om scholieren die geslaagd zijn allemaal in open versierde vrachtwagens te vervoeren en onder luid getoeter en muziek door de stad te rijden. Het was prachtig weer en er was veel publiek op de been. Wij vinden het echt heel grappig, de meisjes dragen witte jurkjes en de jongens in het pak en allemaal met een witte kapiteinspet op met hun naam erop geborduurd. Ouders en familieleden staan aan de kant en hebben grote foto’s van hun kinderen om mee te zwaaien. Het feest gaat nog lang en luid door.
Na een paar dagen hebben we de zuidpunt van Zweden gerond en naar het in het Oost Zweden gelegen mooie Kristianopel gevaren. Een hele leuke kleine haven en die door velen als overnachtingshaven gebruikt wordt.
Ook dit jaar hebben wij Kalmar aangedaan, een leuke plaats met een prachtig kasteel en waar veel te doen is. De reis verloopt tot heden heel vlot en in Kalmar kregen we de gedachten om (op eerder advies van meerdere Zweden) naar de Åland archipel van Finland te varen, spannend! In de watersportwinkel van Kalmar (er zijn maar een paar van dit soort winkels in Zweden) hebben we ter voorbereiding 2 groetvlaggen, 1 van Åland archipel en 1 van Finland gekocht. Vaarkaarten van Åland en Finland zijn in Zweden niet vindbaar, we hebben wel de digitale kaarten van het gebied van Navionics.
Bij Figeholm begint het mooie scherengebied en vooral bij Västervik wordt het groots en iedere keer vinden wij dit zo mooi en bijzonder. Overal liggen eilanden/eilandjes en rotsen, het blijft heel goed opletten, maar de vaarroute is goed betond. Afwijken kan ook, maar dan moet je wel goed op de kaartdiepte letten.
De temperatuur blijft achter met de vorige jaren, het is tot nu toe nauwelijks boven de 20°C gekomen, maar regen hebben we nog niet gehad. De wind blijft matig en daar zijn we blij om.
We vervolgen de reis via Fyrudden, Oxelösund en Nynashamn naar Dalarö. In Dalarö liggen we aan een klein steigertje voor maar een paar boten en we hebben geen moment rustig gelegen door alle golven van langs vliegende speedboten en veerboten. Op de steiger was geen stroom en water, maar de eigenaar van een Duitse zeilboot naast ons was op zoek gegaan naar een werkende stroompaal en op ruim 50 meter had hij er 1 gevonden en met meerdere kabels aan elkaar “geknoopt” haalde hij het. Hij had er plezier in dat het hem gelukt was en wij mochten gelijk bij hem inpluggen en wij hadden er zeker ook lol om. We hebben geen havenmeester of automaat gezien en hebben er gratis gelegen😊
Inmiddels is de zomervakantie voor de Zweden begonnen en het is druk in de havens. Je moet vroeg zijn om nog een plaats te krijgen. We komen nu in het gebied waar je vooral moet afmeren aan een hekboei, inmiddels zijn wij hier heel handig in geworden en is het ook geen enkel probleem om aan een hekboei af te meren. Het eiland Grinda is een mooi natuureiland waar je leuk kan wandelen er is echter geen water op de steigers, omdat ze dit zelf voor de eigen bewoners nodig hebben. De volgende dag door naar Gräddö, een laatste stop voor de oversteek naar Mariehamn in de Åland archipel.
Op 27 juni met prachtig weer en weinig wind hebben wij de oversteek naar Finland gemaakt. De afstand Gräddö – Mariehamn (west) is 67 km en dat is voor ons geen grote afstand. Tijdens het varen gaf de dieptemeter heel vaak dieptes aan van meer dan 100 meter. Onze dieptemeter gaat tot 100 meter, wat de werkelijkheid was weten we niet, maar in ieder geval was het diep genoeg. In Mariehamn werden we direct welkom geheten en geholpen want onze Vesta was toch echt een “special one” werd er gezegd. Stalen motorboten zijn hier echt een uitzondering en zeker die van zo ver komen.
Mariehamn is de hoofdstad van de autonome Finse provincie Åland, een eilandengroep gelegen in de Oostzee. Mariehamn ligt op een schiereiland aan de zuidzijde van het hoofdeiland van Åland. De spreektaal is Zweeds, maar Åland behoort toe aan Finland en heeft een eigen verregaande autonome status, zichtbaar aan de eigen vlag en postzegel.
Bij de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog heeft Rusland, in strijd met de Vrede van Parijs, de eilanden bewapend en in 1916 werd er zelfs een duikboothaven aangelegd. Toen Finland in 1917 kort na het uitbreken van de Russische Revolutie onafhankelijk werd, brak een discussie over de toekomst van Åland uit. De meerderheid van de bewoners, volledig op Zweden georiënteerd, zocht middels een referendum aansluiting bij dat land: 95% van de inwoners stemde vóór aansluiting bij Zweden. Finland wilde de archipel echter graag behouden. De kwestie werd voorgelegd aan de pas opgerichte Volkenbond, die in 1921 besliste dat de eilanden bij Finland zouden blijven, mits autonomie en behoud van de Zweedse cultuur gegarandeerd bleven.
Åland heeft een autonome regering en een eigen parlement en is lid van de Noordse Raad met één zetel. Åland is met één afgevaardigde vertegenwoordigd in het Finse parlement. Verder bezit Åland een eigen politiekorps, een eigen vlag (sinds 1954), een eigen volkslied, eigen kentekenplaten, een eigen internetextensie (.ax) en geeft het sinds 1984 eigen postzegels uit. Ålandse schepen varen niet onder Finse maar onder Ålandse vlag.
De autonome status is verankerd in artikel 120 van de Finse Grondwet en wordt nader uitgewerkt in een zogeheten autonomiewet, die de bevoegdheden van Åland regelt.[3] Finland kan de autonomie niet eenzijdig inperken.
Vanwege de speciale staatkundige status hebben er in het najaar van 1994 twee referendums plaatsgevonden over toetreding tot de Europese Unie. Het eerste referendum vond plaats als onderdeel van het Finse referendum; het tweede referendum betrof de aparte status van Åland. Bij dit laatste referendum werd met 73,64% van de stemmen gestemd vóór deelname aan de EU. Daarmee is het enige autonome territorium dat lid is van de EU.
Mariehamn ligt op het hoofdeiland van de archipel en heeft 2 jachthavens, west en oost. Wij kwamen aan in de west jachthaven en aan de andere zijde van het eiland ligt de oost jachthaven en het grappige is dat het eiland zo smal is dat de 2 havens minder dan 2 km uit elkaar liggen. Mariehamn is een kleine, maar leuke plaats met alle nodige voorzieningen (incl. kappers😊). Ze hebben een vrij grote boekwinkel en daar hebben wij de vaarkaarten en havengids kunnen kopen. Dit eerder op aanraden van een Nederlandse zeiler die ons deze tip gaf.
Midden in Mariehamn staat de Russische ambassade, de inwoners zouden die heel graag zien vertrekken, maar dat lukt niet zomaar. Tot dan hebben ze een hele grote Oekraïense vlag voor hun deur gezet.
Na een paar dagen Mariehamn naar het mooie eilandje Rödhamn gevaren, het is een klein eilandje met wel drinkwater, maar geen stroom en loopsteigers over de rotsen heen. Je kon er voor ontbijt broodjes bestellen en die werden dan keurig voor 8 uur aan boord neergelegd. Een prachtig stukje natuur met heel helder water en je kan er heel goed zwemmen!
Het contact met Finnen is, nadat je ze begroet heb, spontaan. Ze zijn heel hulpvaardig en willen van alles voor je doen en willen graag adviseren over mooie plekjes.
Helaas werd er erg veel wind voor meerdere dagen opgegeven en er liggen grote stukken vrij water tussen de talloze eilanden, daarom hebben we besloten om terug te gaan naar Mariehamn omdat daar meer te doen is. Op Rödhamn is er niets en vooral ook geen stroom en dat vind onze koelkast dan weer minder leuk. Het was een goed besluit om naar Mariehamn (is maar 20 km) terug te varen, we hebben uiteindelijk 6 dagen vast gelegen i.v.m. de zeer harde wind.
Na 6 dagen de tocht hervat naar het mooie eilandje Degerby en vervolgens naar Sottunga. Alle bewoonde eilanden hebben een veerbootverbinding en die gaan vaak volgens dienstregeling. Voor de bewoners is deze gratis.
Op 13 juli aangekomen op het eiland Verkan een wat groter eiland in deze archipel. We konden niet precies ontdekken wanneer je nu niet meer in de Åland archipel bent en wanneer in de Finse archipel. Bij navraag bij onze Finse zeilburen werd het duidelijk, Verkan ligt zo ongeveer op de grens en het werd voor ons natuurlijk een groetvlag wissel!
Het Zweeds in de Åland archipel klinkt iets minder zangerig dan het Zweeds in Zweden, maar je kan met regelmaat nog iets begrijpen zeker als je het kan lezen, maar van het Fins kan je echt niets maken. Het is echt een onbegrijpelijke taal met heel veel dubbele klinkers. Na een paar dagen Verkan en met een vrij veel wind in het vooruitzicht besloten om door te varen naar Turku op het vaste land van Finland. Wij vinden het toch wel bijzonder om met onze boot naar Finland te varen en genieten en er dan ook van. In Turku een aantal dagen blijven liggen, het is zeker geen mooie stad het is allemaal nogal fantasieloos met weinig franje. De Dom van Turku (Turun tuomiokirkko) is de enige middeleeuwse kathedraal van Finland en is sinds het jaar 1300 de zetel van de aartsbisschop van Turku. Het kasteel van Turku was leuk om te bezoeken, op het moment dat wij er waren, werden er middeleeuwse spelen opgevoerd. Paarden, ridders en het nodige wapengekletter en prachtig weer.
De wind blijft een spelbreker en eerst hadden wij nog naar de plaats Naantali willen gaan, maar door de wind besloten om de thuisreis aan te vangen. In Turku waren wij 2032 km van onze thuishaven verwijderd.
Eigenlijk was Uusikaupunki favoriet, maar dat kwam alleen maar door de naam, echt een geweldig naam voor een plaatsJ (Uusikaupunki betekent Nieuwe Stad)
De eilanden in de archipel zijn allemaal uitgerust met hekboeien en daardoor kunnen er heel veel boten afmeren, er blijkt er altijd wel eentje tussen te kunnen. Op zich is het een handig afmeersysteem, het is heel flexibel en als het druk is waai je echt niet weg je ligt goed opgesloten tussen je buren.
De oversteek naar Zweden hebben we nu vanaf Degerby gemaakt, er stond aardig wat wind, maar het ging prima. Eenmaal terug in Zweden zijn we via Gräddö en Vaxholm langs Stockholm gevaren. In Stockholm (inmiddels was het 24 juli midden in het hoogseizoen) was geen enkele plaats beschikbaar en zijn we doorgevaren naar Södertalje. Bij Stockholm heb je een sluis en dat is de toegang naar de Mälaren en bij het Södertaljekanaal de sluis om de Mälaren weer uit te varen.( je betaalt alleen bij het uitvaren van de Mälaren sluisgeld €19.40 ). Het is wel duidelijk dat de Zweden weinig met sluizen ervaring hebben, behalve in het Götakanaal dan. Je wordt in de sluis hartelijk welkom geheten, het sluizen gaat via het openen van de deuren en als er een beroepsvaarder komt dan gaat deze voor. Wij mochten de sluis invaren, maar toen kwam er een beroepsvaarder van 9 meter! aan en moesten wij er weer uit en ging deze beroepsvaarder van 9 meter alleen in de sluis. Sluis was groot genoeg voor heel wat meer boten, maar ja ze weten niet beterL De sluis bij Södertalje staat ongeveer op instorten, onderhoud is wat achterstallig.
Het blijft fascinerend varen, de archipel van Stockholm omvat zo’n 24.000 eilanden/rotsen. We hebben overnacht op o.a. het prachtige en heel rustige Skansholmen en Trosa. Trosa is een heel schattig plaatsje met heel veel houten huizen, wel toeristisch maar waard om even te blijven.
Ook op dit jaar weer afgemeerd in Arkosund waar we een broodje eland hebben gegeten, tja je moet toch de plaatselijke keuken verkennen. Inmiddels is het eind juli en wordt het toch iets rustiger in de havens we moeten nog wel vroeg aankomen, maar er zijn gewoon wat meer plaatsen beschikbaar.
Op de terug hebben we aanmerkelijk meer wind dan op de heenreis, de temperatuur is goed zo tussen de 20 en 24 graden en regen hebben we nauwelijks gehad.
Omdat we niet te laat in Kalmar wilde aankomen i.v.m. drukte in deze haven gingen we vroeg weg uit Oskarhamn. Het was nog stil in de haven en er was met het zicht niets aan de hand tot we de haven uitwaren. We kwamen in een potdichte wereld terecht door de mist, we twijfelde hoe nu verder. We hadden deze route al eerder gedaan, op onze vaarkaart was de route goed zichtbaar, ook waren er geen shippinglanes in dit gebied en hier ook geen scherenkust, we hebben wel radar en AIS. We zijn doorgegaan en het heeft 2½ uur geduurd en toen trok de mist ineens op en begon het te regenen. Met het afmeren in Kalmar was het aan het stortregenen en was Yvonne doornat. Weer een ervaring rijker, maar dit doe je echt niet op bv De WaalJ
Op 5 augustus kregen we de berichten over storm Hans die over een paar dagen zou langs komen. We besloten om na Kalmar in een stuk door te varen naar Karlskrona, een vrij grote plaats met een goede haven. We hebben er 6 dagen in een overvolle haven, maar veilig gelegen totdat Hans was verdwenen.
Op 13 augustus doorgevaren via Simrishhamn naar Ystad en omdat de wind blijft terugkomen hebben we besloten om hierna gelijk door te varen naar Klintholm op Møn en vervolgens naar Gedser. Wij vinden het leuk om na maanden op de Oostzee om dan via de Duitse kanalen terug te varen. In 2022 zijn wij naar Nederland teruggevaren via het NOK en Noord-Duitsland i.v.m. met de lage waterstand op de Rijn waardoor havens aan de Rijn gesloten waren.
Dit jaar geen problemen en zijn wij na Denemarken via Travemünde naar Lübeck gevaren en een paar dagen blijven liggen. Lübeck is zo’n mooie en gezellige stad en daar wil je wel een paar dagen blijven liggen. Een stad met een rijke geschiedenis!
Via het prachtige Elbe-Lübeckkanaal naar het Elbe-Seitekanaal gevaren en via de indrukwekkende scheepslift Scharnebeck, die een hoogteverschil van 38 meter in 3 minuten overbrugt, naar Wittingen gevaren.
Ook Hannover is het waard om te bezoeken, vanaf de haven loop je in een paar minuten naar de stadsbus en die brengt je rechtstreeks naar het centrum. De VVV heeft een mooie looproute uitgezet en kom je langs vele en mooie vooral zeer oude gebouwen met geschiedenis.
Wij vinden het Mittellandkanaal heerlijk om te varen, vaak met hele mooie vergezichten en heel rustig. Het Mittellandkanaal heeft voor veel mensen en voor ons onbegrijpelijk, een negatief imago.
Nu wij weer in het “binnenland” varen heeft de wind geen invloed meer en het is heerlijk weer met veel zon en geen regen. Na het Mittellandkanaal het Dortmund-Ems kanaal opgevaren en o.a. overnacht in Münster, een hele drukke universiteitsstad, maar wel heel gezellig. Via het Rhein-Hernekanaal en Duisburg op de Rijn aangekomen. Met veel stroom mee in Wesel aangekomen en vervolgens op 10 september weer in Nederland aangekomen. Het is opvallend dat hier de mensen Nederlands praten, best wel gemakkelijkJ
Op 14 september na exact vier maanden en 4068 km weer in onze thuishaven in Waspik afgemeerd.
We hebben enorm genoten van onze reis en wij vinden de Oostzee een geweldig vaargebied. Ruimte, heerlijk helder water, prachtige omgeving en plaatsen, soms drukke havens en dan weer hele rustige kleine havens.
Varen in Denemarken en Zweden en nu ook Finland bevalt ons prima, je moet wel rekening houden met de wind en golven het is toch wel een grote zee waar je in vaart. In de scheren vaar je veel meer beschermd door de vele eilanden. Wat vorig jaar nog wennen was, maar nu inmiddels ervaren en met het juiste “gereedschap” is het afmeren aan hekboeien en mooringlines geen probleem en prima te doen.
Wij hebben nu voor de 5e keer in de Oostzee rond gevaren en het is heel duidelijk dat onze De Ruiterkotter zeer geschikt is om in dit vaargebied te vertoeven.
Vaaratlas: Vom Rhein zur Nord- und Ostsee – Manfred Fenzl
Aanbevolen boeken:
De serie Törnfürher – Jan Werner
– Dänemark 2 – Fünen, Seeland, Lolland, Falster, Møn, Bornholm
– Ostseeküste 1 – Travemünde bis Flensburg
– Sweden 2
Ron van der Most
– Varen in Zweden